Ο ΤΣΙΚΝΙΑΣ. Το ψηλότερο βουνό της Τήνου που παλιά λεγόταν Γύρας ή Γυραί Πέτραι από τους Γυραιείς – μιας από τις δώδεκα αρχαίες φυλές της Τήνου που λέγεται ότι κατοικούσε εκεί – υψώνει τα 714 μέτρα του μέχρι τα σύννεφα, που σκεπάζουν τις κορυφές του τις περισσότερες μέρες του χρόνου. Νότια φτάνει μέχρι τη Στενή και προς τη θάλασσα εκτείνεται μέχρι την περιοχή της Λιβάδας. Κοιτάζοντάς τον από μακριά οι ναυτικοί και οι ψαράδες που ξέρουν να διαβάζουν τα σημάδια του, μπορούσαν να προβλέπουν τον καιρό. Ανέκαθεν όμως ήταν και το μεγάλο τους βάσανο καθώς τους λαχταρούσε συχνά με τα ξαφνικά μπουρίνια και την …κυκλοθυμία του.

ΤΟ ΒΡΕΚΑΣΤΡΟ. Στην ανατολική άκρη της παραλίας του Αγίου Φωκά ένας βραχώδης λόφος μπαίνει μέσα στη θάλασσα. Είναι το Βρέκαστρο (ή Βρυόκαστρο), στην κορυφή του οποίου βρέθηκαν ερείπια οχύρωσης και οικισμού της νεολιθικής εποχής, που χρονολογούνται στον 16ο αιώνα π.Χ. Είναι η παλαιότερη οχύρωση πάνω στο νησί. Το έλος που υπήρχε γύρω από το λόφο (και σχηματίζεται ακόμα και στις μέρες μας, τους χειμώνες) φαίνεται ότι ευνόησε την εγκατάσταση, γιατί ήταν δασωμένο και προσέλκυε θηράματα για τους κυνηγούς.

Πλανήτης, στον Πάνορμο. Πρωτοάναψε το 1886.  Ορίζει το λιμάνι του Πανόρμου, το μοναδικό βόρειο λιμάνι –γι΄ αυτό είναι σημαντικός και για τους ψαράδες.

Δύσβατο, το νησάκι στο Στενό Άνδρου και Τήνου. Ο φάρος στο νησάκι Δύσβατο είναι από τις βασικότερες «πόρτες» πλωτής επικοινωνίας (όπως στο Κάβο Ντόρο και στο Στενό της Μυκόνου) των εμπορικών πλοίων μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Μεσογείου. Ορίζει πέρασμα. Άναψε για πρώτη φορα το 1905. Μέχρι το 1970 λειτουργούσε με φαροφύλακα, αργότερα μετατράπηκε σε αυτόματο.

Παπάργυρας, στη Λιβάδα. Μονοπάτι με σήμανση θα σας οδηγήσει απο την Λιβάδα στο γειτονικό ακρωτήριο Παπάργυρας, όπου βρίσκεται ένας από τους ομορφότερους φάρους του Αιγαίου. Κτίστηκε το 1910 και θεωρείται σημαντικός φάρος πελαγοδρομίας, καθώς ορίζει το πέρασμα Χίου -Ικαρίας, και το Στενό Μυκόνου-Τήνου. Τον φάρο μπορείτε να τον δείτε και από ψηλά, αν οδηγήσετε στο χωματόδρομο που κάνει το γύρο του βουνού Τσικνιάς.

Η ΒΡΥΣΙΩΤΙΣΣΑ. Βρίσκεται στο δρόμο προς την παραλία του Αγίου Ρωμανού. Κατά μία εκδοχή το όνομά της προέρχεται από την παλιά βρύση που υπάρχει έξω από την εκκλησία, κατ’ άλλη είναι παραφθορά της λέξης εύρεση, καθότι η εκκλησία χτίστηκε μετά την εύρεση της εικόνας της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Στο πανηγύρι της, τον Δεκαπενταύγουστο, γίνεται ολονύκτια λειτουργία και οι προσκυνητές διανυκτερεύουν είτε στους ξενώνες είτε κατασκηνώνουν στο, σκιασμένο από θεόρατα κυπαρίσσια και ευκαλύπτους, προαύλιο.

Η ΚΑΤΑΠΟΛΙΑΝΗ. Βρίσκεται κοντά στα Ιστέρνια. Το παλιό γυναικείο μοναστήρι κτίστηκε το 1783, στα ψηλά δυτικά κράσπεδα λοφοσειράς που συνδέει τα βουνά Μυροβίγλι και Καστέλα, σε μια πολύ ωραία τοποθεσία απ’ όπου φαίνεται ο Πάνορμος, ο Πύργος, οι Πατέλες, ο Μαρλάς. Ο ναός της Καταπολιανής έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και δίπλα του έχουν κτιστεί κατοικίες των μοναχών και βοηθητικοί χώροι. Γιορτάζει την 1 Σεπτεμβρίου με πανηγύρι.

ΤΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΓΝΩΣΤΑ ΧΩΡΙΑ. Είναι δύσκολο να περιλάβει κανείς σε έναν μικρό ταξιδιωτικό οδηγό όλες τις ομορφιές αυτού του νησιού. Εκτός από αυτά που αναφέρουμε στην ενότητα Αξιοθέατα, υπάρχουν πολλά ακόμη χωριά και μικροί οικισμοί για να ανακαλύψετε όπως τα Δυό Χωριά, ο Αρνάδος, το Αγάπη, η Κώμη, η Ποταμιά, η Μυρσίνη, η Στενή, ο Κάμπος, η Καρυά, ο Μουντάδος, ο Κουμάρος…Κάθε ένα έχει τα δικά του αξιοθέατα και μυστικά. Τα τελευταία χρόνια ακόμη και στα μικρότερα χωριά λειτουργούν καφέ και εστιατόρια.
Για τους μυημένους είναι ιδιαίτερη εμπειρία το περπάτημα στην περιοχή Κόρης Πύργος, στον Πολέμου Κάμπο, στα γκρεμισμένα Μοναστήρια. Αξίζουν και οι οικισμοί Μαρλάς και Μαμάδος, κοντά στον Πύργο, που κατοικούνται μόνο από ντόπιους.
Όρεξη να έχετε για περιηγήσεις και αυτό το νησί, όσες φορές και να έρθετε, πάντα θα σας φυλάει εκπλήξεις και θαύματα, μικρά και μεγάλα!